1. Hình dung xem, văn học Việt Nam đang dành cho ai?
– Mầm non quàng khăn đỏ. Dĩ nhiên rồi. Tầng lớp hoàng tử tiểu thư đô thị trong khi đòi hỏi mọi thứ phải trang bị tận răng, vẫn biết đòi bố mẹ cho mỗi năm vài cuốn sách của nxb Kim Đồng, đương nhiên không thiếu những cuốn có thừa bạo lực và những cảnh tượng hơi người lớn.
– Thanh thiếu niên học sinh sinh viên, nòng cốt xã hội, tương lai dân tộc, cái hi vọng của văn hóa đọc. Văn học Việt có đủ món cho tầng lớp này. Và yên tâm rằng, gì thì gì, ngôn tình với Nguyễn Nhật Ánh đang còn đó thì giang sơn này không mất đi lịch sử truyền thống trong các bài kiểm tra văn-sử-địa mỗi khi cần đến.
Tôi biết gì về cải lương? Thiệt sự, không bao nhiêu hết. Đó là lời rất mực chân thật.
Nhưng tôi còn biết một điều nữa: những người như tôi, những người sinh ra và lớn lên ở Sài Gòn trong hai thập niên trước 1975, đều có cơ duyên tắm người trong dòng sông cải lương, không dám nói là tinh tuyền nhất nhưng hẳn là cả mọi tầng bậc của âm thanh này. Do vậy, khi cầm lên cuốn sách “Bước Đường của Cải Lương” của tác giả Nguyễn Tuấn Khanh, với tấm hình bìa của một dàn nhạc kiểu như đờn ca tài tử chụp ở Sài Gòn năm 1916, tôi cảm thấy rất mực thân thiết như có hình ảnh mình đang ngồi khề khà uống rượu và nghe những tiếng đờn kìm một thời, dù bản thân mình chỉ là một kẻ…
– Cứ thế này mãi sao? Đến lúc anh phải đổi cách khác đi, nó quen thuộc quá rồi, người ta chẳng thèm ngó lại nữa đâu, cả đến trẻ con nữa.
– Làm những gì nữa?
Năm Sàigòn chẳng thèm ngó, hắn cúi lom khom để khoảng lưng lớn vòng lên, tay nhặt chồng ống bơ sữa bò ném loảng xoảng vào cái bao tải, tôi thu nốt cái chậu thau xóc những đồng hào kêu lẻng xẻng. Năm Sàigòn lấy tay phủi bụi, háp miệng thổi thổi vỉa hè rồi xoay người ngồi xuống, hắn móc túi lấy hộp thuốc lá đã đen sì đưa ngón tay chấm nước bọt dính lấy một tờ giấy cuộn điếu thuốc tổ sâu để lên miệng bặt diêm châm hút, hắn thở ra hơi khói đầu dài một cách khoái trá.
Ngay trong lần nói chuyện đầu tiên [1] tôi đã nói rằng thời đại chúng ta đang sống không thể gọi là thời đại của phê bình. Đây là thời đại nhập thế chứ không phải xuất thế, vì thế rất khó công nhận giá trị văn học của một cuốn sách nếu ta không đồng ý với các kết luận chứa đựng trong đó. Chính trị, trong nghĩa rộng nhất của từ này, đã xâm chiếm văn chương với một mức độ chưa từng có trong những điều kiện bình thường và đấy chính là lí do vì sao hiện nay chúng ta cảm thấy cuộc tranh chấp thường xuyên giữa cá nhân và cộng đồng lại dữ dội đến như vậy. Chỉ cần suy nghĩ về những khó khăn khi viết một bài phê bình…
Hôm bữa trên mạng có một anh viết đùa, xóm anh phải đóng 250k mới được làm gia đình văn hóa. Có bà kia bán chè nghèo, nuôi 2 đứa con học đại học, chắc không có tiền đóng nên chắc không có văn hóa.
Chuyện “gia đình văn hóa” được xác nhận bằng cách xì tiền ra đã được mọi người xầm xì mấy năm về trước. Đến khi nào thì khái niệm “văn hóa” có thể cân đong thành bằng khen được, khi ấy chắc xung quanh mọi người au cũng có văn hóa cả, đặc biệt là các anh/chị cán bộ, vậy mới có quyền đi chấm điểm xem người khác văn hóa cỡ nào chứ.
Bẵng đi một thời gian, có một bác nọ đã lên blog cắt nghĩa cho mọi người hiểu, có văn hóa và biết chữ là hai phạm trù hoàn toàn khác…
1. Rất nhiều thế hệ đua nhau khen Tào Thực về tài “xuất khẩu thành thi”. Và người ta kháo nhau mãi chung quanh giai thoại “đi một bước làm một câu thơ” của Tào. Đó là một lời khen có hại. Nó chỉ khiến người nhẹ dạ hiểu nhầm rằng tài năng thơ tỉ lệ thuận với tốc độ thi công. Cứ đà này thì việc sáng tác thơ có nguy cơ trở thành một cuộc thi tốc độ trong một Olympic chữ.
Thời Đường vô số những thần đồng có tài nhả ngọc phun châu? Những bậc thần đồng ấy nay còn được mấy tên tuổi lưu lại với hậu thế?
2. Tôi nghĩ người làm thơ phải thường xuyên tạo cho mình một trạng thái thơ. Nghĩa là một thói quen sẵn sàng tiếp nhận chữ vào mọi lúc, chứ không phải chỉ mở cửa cho chữ…
Nhân dịp ở Việt Nam mình vừa có kết quả kỳ thi THPT, cũng như còn chưa tới một tháng nữa là bước vào kỳ thi tuyển sinh đại học, tôi xin giới thiệu với mọi người một mẫu đề thi đại học hết sức độc đáo và gợi mở nhiều suy nghĩ về triết lý giáo dục.
Đây là bộ đề tuyển sinh năm học 2014-2015 của trường đại học Bard College nằm tại tiểu bang New York của nước Mỹ. Dù có sĩ số sinh viên khá khiêm tốn là chỉ hơn 2,000 người, nhưng trường Bard College hiện đang ở trong top 40 trường đại học tốt nhất nước Mỹ, và được đánh giá là một trong những trường có quy trình tuyển sinh thuộc hàng khó nhất cả nước. Kể từ năm 2013, bên cạnh việc tuyển sinh theo cách truyền thống của Mỹ bấy lâu…
Chắc bạn sẽ nghĩ rằng tôi là người Hà Nội và tôi đang viết về những ngày tôi mười sáu tuổi ở Hà Nội? Không phải. Tôi không phải là người Hà Nội. Tôi chưa bao giờ là người Hà Nội. Tôi chỉ muốn nói Hà Nội đã để lại trong tôi vết thương “ngọt ngào” năm tôi vừa mười sáu tuổi.
Hồi đó tôi học lớp đệ tam trường trung học công lập Nhatrang. Cha mẹ tôi ở một làng quê, xa thành phố. Tôi sống nhờ nhà một người chú, nhưng gia đình chú thiếm tôi đông con, có thêm tôi trong nhà là thêm một miệng ăn. Do đó, tôi không ở nơi nào cố định. Trong một niên học, đôi khi tôi phải ở qua nhiều nhà. Khi thì ở nhà ông chú, khi…
T R A N + N G U Y E N . . .
is a Georgia-based gallery artist and freelance illustrator. Born in Vietnam and raised in the States, she is fascinated with creating visuals that can be used as a psycho-therapeutic support vehicle, exploring the mind’s landscape. Her paintings are created with a soft, delicate quality using colored pencil and acrylic on paper.
Nguyen has worked for clients such as Playboy, Tor, McDonald’s, Chateau St. Michelle Winery, and has showcased with galleries in California, New York, Spain, and Italy. She is currently represented by Richard Solomon and Thinkspace gallery. (photo by Greg Preston)
